TBD Terim Kolunun yabancı Bilişim Terim/Sözcüklerine Türkçe karşılık bulma çalışmalarının ürünü olan TBD BİLİŞİM TERİMLERİ KARŞILIKLAR SÖZLÜĞÜ çalışma programına uygun olarak günlenmektedir. Mart 1999 dan başlayarak Internet web sayfasında yayımlanmaya başlayan sözlüğün 2005 Yılında günlenen ve 12.000 den çok karşılık taşıyan yeni türevi; ilgili kaynakların taraması (*) ve Türk Bilişim kesiminin bu alanda çalışma yapan uzman bilişimcileri tarafından geliştirilerek hazırlanmış, seçilen karşılıklar sözlük kurulunun ortak onayı ile oluşturulmuştur.
İngilizce | Türkçe |
---|---|
rack | raf |
rack-mounted | raf yapısında |
radiation | ışıma |
radio button | radyo düğmesi |
Radius Server | Yarı Çap Sunucusu |
ragged edge | düzensiz kenar |
Raise | Yükseltmek |
Raise(to) | yükseltmek |
RAM | bkz. Random Access Memory |
RAm-Animation | Ram &&. |
random | rasgele, raslantısal |
random access | rasgele erişim |
random error | rasgele hata |
random experiment | rasgele deney |
random number generator | rasgele sayı üreteci |
random process | rasgele süreç |
random-access memory(RAM) | rasgele erişimli bellek |
randomization | rasgele sıralama, rasgeleleştirme |
randomize, to | rasgeleleştirmek |
range | erim |
rank | 1) kerte, 2) sıra |
rank correlation | sıra ilintisi |
raster | ızgara |
Raster Fonts (Bitmap Fonts) | Izgara Yazı Tipleri |
raster grid | tarama ızgarası |
raster scan | ızgara tarama |
rate | hız, oran |
rated value | atanmış değer, tanımlı değer |
rating | 1) değerleme; 2) izlenme oranı (TV) |
ratio | oran |
Rational | Akılcı |
rational number | oranlı sayı |
raw | işlenmemiş |
raw data | ham veri, işlenmemiş veri |
re- | yeniden |
reaction set | tepki kümesi |
reaction time | 1) tepkime süresi; 2) tepki gecikmesi |
reactive | tepkin |
read | okumak |
Read (Rx) | Okuma (Rx) |
Read Only | salt okunur |
Read Only Memory | Salt Okunur Bellek |
Read Only Memory (ROM) | Salt Okunur Bellek |
read only memory, ROM | salt okunur bellek, SOB |
read write | okuma yazma |
read write cycle | okuma yazma çevrimi |
readability | okunaklılık, okunurluk |
reader | okuyucu |
readout | okuma |
ready | hazır |
ready status word | hazır durum bilgisi |
real | gerçek |
Real Formatting | Gerçek Biçimlendirme |
real function | gerçek işlev |
real number | gerçek sayı |
real time | gerçek zamanda, gerçek zamanlı |
real time processing | gerçek zamanda işleme |
Real Time Protocol | Gerçek Zaman İletişim Kuralı |
real world scene (virtual reality) | gerçek dünya sahnesi |
Real-Mode Drivers | Gerçek Kip Sürücüleri |
Real-Time Animation | Gerçek Zaman Canlandırması |
realizable | gerçeklenir, gerçekleştirilebilir |
realizable system | gerçeklenebilir sistem |
realize, to | gerçekleştirmek, greçeklemek |
rearrange | yeniden düzenlemek |
reasonableness check | olabilirlik sınaması |
Reasoning | Akıl yürütme |
Reassembled Samples | Yeniden Toplanmış Örnekler |
reassembly | yeniden kurma |
Reassign | Yeniden atamak |
Reattached Disk | Yeniden Eklenmiş Disk |
reboot | yeniden başlatmak |
Recalibrate | Yeniden Ayarlamak |
recall | geri çağırmak |
receipt | alındı |
receive | almak |
receive buffer | alış yastıkbelleği |
receive only terminal | salt alıcı uçbirim |
receive power | alış gücü |
receive, reception | alış |
receive, to | almak |
receiver | alıcı |
recent | en son |
receptacle | yuva |
reception | 1) alımlama; 2) alma; alış |
reciprocal | karşılıklı |
reciprocity | karşılıklılık |
reclamation | geri isteme |
recognition | tanıma |
reconfiguration | yeniden düzenleşim |
Reconnect | Yeniden Bağlanmak |
reconstruction | geriçatma, yeniden oluşturma |
Record | Kaydetmek, Tutanaklandırmak |
record (noun) | tutanak |
record (verb) | tutanak yazmak |
record layout | tutanak planı |
record length | tutanak uzunluğu |
record segmentation | tutanak bölütlemesi |
Record Separator | Kayıt Ayıracı |
recordable optical disk | yeniden yazılabilir optik disk |
recorder | kayıt aygıtı |
recording device | kayıt elemanı, kayıt aygıtı |
recording medium | kayıt ortamı |
recover | kurtarmak |
recoverable | kurtarılabilir, toparlanır |
recovery | kurtarma, toparlanma |
Recovery Backup | Kurtarma Yedeklemesi |
Recovery Preparation | Kurtarma Hazırlığı |
Recovery Preparation Wizard | Kurtarma Hazırlığı Sihirbazı |
recovery procedure | hatadan toparlanma süreci |
Recovery Save Set | Kurtarma Kaydetme Kümesi |
Recovery Set | Kurtarma Kümesi |
recovery time | toparlanma süresi |
Recovery Wizard | Kurtarma Sihirbazı |
rectangular pulse | dikdörtgen darbe |
rectification | doğrultma |
rectified value | doğrultulmuş ortalama değer |
rectifier | doğrultucu, doğrultmaç |
recursion | özyineleme |
recursive | özyineli |
Recursive Delete | Alt Dizinlerle Silme |
recursive procedure | özyineli yordam |
recycle | yeniden çevrime sokmak |
redirecting | yeniden yönlendirme |
Redirector | Yönlendirici |
Redo Catalog | Kataloğu Yinele |
reduce | küçültmek |
Reduced Instruction Set Computer | ‹ndirgenmiş Komut Takımlı Bilgisayar |
Reduced Instruction Set Computer (RISC) | İndirgenmiş Komut Takımı Bilgisayarı |
reduction | indirgeme, azaltma |
redundancy | artıklık |
redundancy check | artıklık denetimi |
redundancy reduction | artıklık arıtımı |
redundant | artık |
redundant code | artıklı kod |
redundant information | artık bilgi |
reel | makara |
reengineering | yeniden yapılama |
reentrant program | yineli girilebilen program |
refer | bakmak, başvurmak |
refer, to | 1) kaynak göstermek; 2) ilgi kurmak, değinmek |
reference | başvuru, ilgi |
reference conditions | dayanak koşullar |
reference configuration | dayanak düzenleşimi |
reference data | dayanak verisi |
reference paper | kaynak makale |
reference point | dayanak noktası |
reference standard | dayanak standart |
references | kaynakça |
reflect | yansıtmak |
Reflection | Yansıma, Yansı |
refresh | yenilemek |
refresh rate | yenileme hızı |
Refuse | Reddetmek |
regenerate | yeniden üretmek |
regeneration | 1) yeniden üretim, 2) ekran yineleme sıklığı |
region | bölge |
region growing | bölge büyütme |
region merging | bölge kaynaştırma |
region of convergence | yakınsama bölgesi |
Region Scaling | Bölge Ölçeklendirmesi |
register | yazmaç, yazmak |
register arrangement | yazmaç düzenleşimi |
register oriented architecture | yazmaca dayalı mimari |
Registered Drivers Internet Site | Kayıtlı Sürücüler İnternet Bölgesi |
registered trademark | tescilli ticari marka |
Registry | Kayıt |
Registry Editor | Kayıt Düzenleyicisi |
Registry Key | Kayıt Anahtarı |
Registry-Transaction | Kayıt Hareketi |
regression | bağlanım, regresyon |
regression curve | bağlanım eğrisi |
Regular Account | Normal Hesap |
regularity | düzenlilik |
regularization | düzenlileştirme |
Reinstall | Yeniden Yüklemek |
reiterate | yinelemek |
reject | geri çevirmek |
relation | ilişki |
relational | ilişkisel |
relational database | ilişkisel veritabanı |
relational language | ilişkisel dil |
relational operator | ilişkisel işleç |
relative | göreli |
relative address | göreli adres |
Relative Distinguished Name | Göreceli Belirgin Ad |
relative error | bağıl hata, göreli hata |
Relative Name | Yakın Adı |
relativistic | görelilik uyarınca |
relay | anahtarlamak |
release | yayım |
release | yayım |
relevance | ilgililik, anlamlılık |
Relevant | İlgili |
reliability | güvenilirlik |
reliability engineering | güvenilirlik teknikleri |
reliable instrument | güvenilir alet |
relocatability | yer değişirlik |
relocatable address | yeniden düzenlenir adres |
relocatable program | yer değiştirebilir program |
relocate | yerdeğiştirmek |
remainder | kalan |
remark | açıklama |
remedial maintenance | onarıcı bakım |
Remembered Connections | Anımsanan Bağlantılar |
reminder | anımsatıcı |
remote | uzak, uzaktan |
remote access | uzaktan erişim |
remote access data processing | uzaktan bilgi işleme |
Remote Account | Uzak Hesap |
remote batch entry | uzaktan toptan giriş |
remote batch processing | uzaktan toptan işleme |
Remote Computer | Uzak Bilgisayar |
Remote Home Directory | Uzak Başlangıç Dizini |
Remote Host | Uzak Sistem |
remote job entry | uzaktan iş girişi |
remote log in | uzaktan oturum açma |
remote power off | uzaktan kapama |
remote power on | uzaktan açma |
Remote Procedure Call (RPC) | Uzaktan İşlem Çağrısı |
remote processing | uzakta işleme |
remote site | uzak yerleşke |
Remote Storage Engine | Uzaktaki Depolama Motoru |
Remote Storage Server | Uzaktaki Depolama Sunucusu |
remote terminal | uzak uçbirim |
remote workstation | uzak iş istasyonu |
removable keyboard | ayrılabilir klavye |
Removable Media | Çıkarılabilir Ortam |
remove | kaldırmak, çıkarmak |
remove a virus, to | virüsü temizlemek |
Rename | yeniden adlandırmak |
render, to | imge oluşturma (ekranda) |
Rendering | Gerçekleme |
reorder | yeniden düzenlemek |
reorganize, to | yeniden düzenlemek, örgütlemek |
repaginate | yeniden sayfalamak |
repair | onarım |
Reparse Point | Yeniden Çözümleme Noktası |
repeat | yinelemek |
repeat request | yineleme istemli |
repeatability | yinelenebilirlik |
repeater | yineleyici |
repeater-jammer | yineleyici-boğucu |
repertoire | dağarcık |
replace | yerine koymak, değiştirmek |
replace mode | üstüne yazma kipi(sözcük işlem) |
Replace Server Name Wizard | Sunucu Adı Değiştirme Sihirbazı |
replication | kopyalarak çoğaltma |
Replication Partners Wizard | Yineleme Ortakları Sihirbazı |
Replicator | Çoğaltıcı |
reply | yanıt |
report | rapor |
repository | havuz |
represent, to | gösterimlemek, temsil etmek |
representation | gösterim |
representative sample | temsili örnek |
reproduction | 1) özdeşbaskı; 2) yeniden üretim |
request | istek |
request for information, RFI | proje bilgi ilanı |
request for proposal, RFP | proje öneri ilanı |
request repeat, ARQ | hata durumunda yineleme |
required hyphen | istenen kısa çizgi |
required page break | istenen sayfa sonu |
Required Pagebreak | Zorunlu Sayfa Sonu |
required parameter | gereken değiştirge |
requirement | gereksinim |
requirement specification | gereksinim belirtimleri |
requirements analysis | isterler analizi |
Rescan | Yeniden Taramak |
reseller | satıcı |
reservation | yer ayırtımı |
reserve | ayırmak |
reserved word | özel amaçlı sözcük |
reset | ilk duruma getirmek, sıfırlamak |
resident | yerleşik |
resident infector | bellekte yerleşik virüs |
resident routine | yerleşik yordam |
residue | kalıntı |
Resiliency | Dayanıklılık |
resilient | aksaklığa dayanıklı |
resistance | direni |
resistor | direnç |
Resize | Yeniden Boyutlandırmak |
resolution | çözünürlük |
resolve | çözmek |
resource | kaynak |
resource allocation | özkaynak atama, özkaynak ayırtımı |
Resource Allocation View | Kaynak Ayırma Görünümü |
Resource Meter | Kaynak Ölçer |
response | yanıt |
response characteristics | tepki özelliği |
response time | yanıt süresi |
restart | yeniden başlatmak |
restart point | yeniden başlama noktası |
restoration | onarım |
restore | geri yüklemek |
restore button | önceki boyuta getirme düğmesi |
Restore Wizard | Geri Yükleme Sihirbazı |
restrict | sınırlamak |
restricted document | erişim kısıtlı belge |
result | sonuç |
resume | sürdür |
retail | perakende |
retention period | saklama süresi |
retrieve | erişmek |
retry | yeniden denemek |
return | geri dönüş |
return code | dönüş kodu |
return instruction | geri dönüş komutu |
returned value | geri getirilen değer, dönen değer |
reusable | yeniden kullanılır |
reusable program | yeniden kullanılır program (izlence) |
reverse | ters |
reverse channel | ters yönde kanal |
reverse charge | ödemeli |
reverse engineering | tersine mühendislik |
reverse image | ters görüntü |
reverse video | ters görüntü |
reversibility | tersinirlik |
reversible process | tersinir süreç |
Revert | Dönmek |
review | gözden geçirmek |
Revisable-Form Text | Değiştirilebilir Biçimli Metin |
Revise | Gözden Geçirmek |
revision | gözden geçirmek |
revision bar | değişiklik çubuğu |
revision symbol | değişiklik simgesi |
revolution | dolanım |
rewind | geri sarmak |
rewritable optical disk | yeniden yazılabilir optik disk |
RFT | bkz. Revisable-Form Text |
ribbon | şerit |
Rich Text Format | zengin metin biçimi |
right adjust | sağa ayarlamak |
right align | sağa yaslamak |
Right alignment | Sağa yaslama |
Right indent | Sağdan girinti |
right justify | sağa yaslamak |
right justify, to | sağa yanaştırmak |
Right To Left Embedding | Sağdan Sola İçerme, Sağdan Sola Kapsama |
Right To Left Mark | Sağdan Sola İmleme |
Right To Left Override | Sağdan Sola Üstüne Yazma |
Right-Handed | Sağ Elini Kullanan, Sağlak |
ring | 1) halka; 2) zil |
ring counter | halka sayaç |
ring network | halka tipi ağ |
ring topology | halka topolojisi |
ringback | geri arama (telefon) |
ringback tone | zil geri çaldırma tonu |
ringing | 1) geçici salınım; 2) (telefon) arama |
Rip-Learnt Routes | Rip Öğrenilmiş Yönler |
ripple | tepecik, kıpırtı |
ripple through counter | eşzamansız sayaç |
RISC | bkz. Reduced Instruction Set Computer |
rise | yükselmek |
rise time | yetişme süresi, yükselme süresi |
risk | çekince |
risk analysis | risk analizi |
risk assesment | risk değerlendirmesi |
risk function | çekince işlevi |
risk management | risk yönetimi |
Rm Test Client | Rm Sınama İstemcisi |
Roadmap | Yol haritası |
roaming | gezeleme |
roaming access number | gezeleyen abonenin erişim numarası |
robot | robot |
robotics | robotbilim |
Robust | Sağlam |
Robustness Parameters | Sağlamlık Parametreleri |
ROM | bkz. Read Only Memory |
Roman | Roman |
Roman numerals | Roma sayıları |
Room Properties | Oda Özellikleri |
Rooms Shown | Gösterilen Odalar |
root compiler | taban derleyici |
root contours | kök çevritleri |
root directory | kök dizin |
Root Domain | Kök Etki Alanı |
root element | kök öğe |
Root Hints | Kök İpuçları |
root mean square value, r.m.s. value | etkin değer |
root node | kök düğüm |
Rotate | Döndürmek |
rotation | 1) dolam (fizik), 2) dönme |
round | yuvarlamak |
round down | aşağı yuvarlama |
round off | yuvarlama |
Round Robin | Dairesel Denetim |
round up | yukarı yuvarlama |
roundtrip delay | gidiş geliş gecikmesi |
route | yol |
Route-Expiration Timer | Yol Süresi Dolma Zamanlayıcısı |
Route-Removal Timer | Yol Kaldırma Zamanlayıcısı |
router | yöneltici |
Router-Discovery Advertisements | Yönlendiricileri Keşif Reklamları |
routine | yordam |
routine test | parça deneyi, tek tek sınama |
routing | yol atama |
routing digits | yönlendirme sayamakları |
Routing Information Protocol | Yönlendirme Bilgi iletişim Kuralı |
Routing Slip | Yönlendirme Notu |
routing table | yol atama çizelgesi |
row | dizeç |
row matrix | satır matris |
row parity check | satır boyu eşlik denetimi |
row rank | satır kertesi |
royalty | telif hakkı |
RPC | bk.Remote Procedure Call |
RTF | bkz. Rich Text Format |
rule | kural |
rule based | kuralcı, kurala dayalı |
Rule Description | Kural Açıklaması |
ruler | cetvel |
Rules Wizard | Kural Sihirbazı |
run | çalıştırmak |
run stream | iş kuyruğu |
run time | yürütüm süresi |
run time module | çalıştırma birimi |
run-time environment | çalıştırma ortamı |
run-time module | çalıştırma birimi |
run-time version | çalıştırma sürümü |
Running Average Time | Çalışma Ortalama Süresi |
running foot(ing) | yinelenen altlık |
Running Foot(İng) | Yinelenen Altlık |
running heading | yinelenen başlık |
running of a program | programın yürütümü |
Running Pre-Configure Verify | Ön Yapılandırma Doğrulamasını Çalıştırma |
runt frame | kırpık çerçeve |
Birinci sözlük çalışma grubu üyeleri ve katkı verenler:
Dr. Ali Arifoğlu, Doç. Dr. H. Levent Akın, Selçuk Halıcı, Mine Halıcı, N. Kaya Kılan (Başkan), Prof. Dr. Aydın Köksal, Gülsen Kükner, Doç. Dr. Levent Mollamustafaoğlu, Doç. Dr. Kemal Oflazer, Emin Özdemir, Kerem Salman, Leyla Şensoy , İlker Tabak ,Başar Titiz, Ercan Üç, Tuncer Üney, Serdar Yakut.
İkinci sözlük çalışma grubu üyeleri ve katkı verenler:
Ali Arifoğlu (Dr.), Atilla Elçi (Doç. Dr.), Ayla Altun (BID Bşk.), Aydın Köksal (Prof. Dr.), Bülent Sankur (Prof. Dr.), Ender Ateşman(Dr.), Ersin Töreci (Prof. Dr), Hülya Küçükaras(Bil.Müh.), İlker Tabak(Bil. Müh.), N.Kaya Kılan (Terim Kolu Bşk.), Koray Özer (BİM Yöneticisi), Levent Akın (Doç. Dr.), Necdet Kesmez (BİM Yöneticisi), Selçuk Taral (Doç. Dr.), Suat Koyuncu,(Y.Müh. Yayıncı), Tuncer Ören (Prof. Dr.), Tuncer Üney(Proje Yöneticisi), Yüksel Tahran (Dr.).,
(*) Terim çalışması temel kaynakları: TBD terim Sözlüğü, Microsoft Yerelleştirme Sözlüğü, B.Sankur Elektrik, .Elektronik Terimler Sözlüğü, Linux Topluluğu Sözlüğü, B.Dayıoğlu-Güvenlik Terimleri Sözlüğü, B.Sankur Açıklamalı Sözlüğü,TDK Bilişim Terimleri Sözlüğü, N.Baykal-Bilgisayar Ağları Kitabı Sözlüğü, Ü.Yarımağan Veri Tabanı Kitabı Sözlüğü- T.Ören Terimler Sözlüğü-, A. Köksal, Bilişim Terimleri TDK ve EMO-TBD Sözlükler,A.Arifoğlu-Yazılım Mühendisliği Kitabı sözlüğü, Internet Terimleri Sözlüğü