Hızlı ve Örgütlü Bir Başlangıç

Türkiye Bilişim Derneği hılzı ve örgütlü bir başlangıç

TBD’nin ilk beş yıllık geçmişi incelendiğinde, derneğin amacıyla uyumlu, bilinçli, tutarlı bir eylem çizgisinde, özgüvene, özveriye, işbirliğine dayalı, kapsamlı, kucaklayıcı, iyice planlı, örgütlü, çok hızlı yaşam biçimiyle, TBD’nin sürekliliğini sağlayan bir kurumsal kimliğin, daha başlangıç döneminde oluştuğu hemen göze çarpar.

İlk beş yılda bu kimliğin ortaya çıkışını sergileyen ilkler aşağıda özetlenmiştir.

1971, 22 Nisan:	Kuruluş.
1971, Mayıs :	Ekonomik işler Başb. Yrd. Atilla Karaosmanoğlu ile görüşme. TBD kurucuları, Başbakanlık KİT Reform Komisyonu’nda görev üstleniyorlar.
1971,May.-Haz.	Kamu İktisadi Teşebbüsleri Yönetimi için Bilişim Sistemi Alt Komisyon Raporu, Ö.Örs, A.Köksal, T.Uykal, KİT Reform Komisyonu, Haz.
1971	Ankara (40 s.).
1971 Haz.-Eyl.:	TBD-EMO işbirliğinin başlangıcı, Elektrik Müh. Bilişim Özel Sayısı, Bilişim dergisinin başlangıcı niteliğinde yayınlanıyor (12 yazı, 68 s.). TBD Bşk. ve bu sayının editörü A.Köksal’ın Türkçe bilişim terimleri çalışması da (704 terim), ilk kez, Bilişim’in “0. ilk sayısı” niteliği taşıyan bu dergide yayınlanmış oluyor.
1971 Eylül	TBD Bşk. A.Köksal, Uluslararası Bilişim Federasyonu IFIP’in 3. Kongresine katılıyor (Ljubljana). 1974’te de Ü.Yarımağan, A.Yunusoğlu, F.Akyüz 4. IFIP Kongresi’ne katılacaklar (Stockholm), ancak üyelik planı mevzuata takılacaktır.
1971, 19 Ekim	İlk toplumsal etkinlik: Tanışma Çayı (200 kişi, HÜ Kulüp). A.Köksal, BM’ce tanımlanan ilkel, temel, verimli işletim ve ileri bilgisayar kullanım düzeyleri çizgisinde, Türkiye’nin nasıl bir sıçramayla verimli işletim düzeyine çıkabileceğini ilk kez açıklıyor.
1971, Kasım:	TÜBİTAK G.Sekr. M.Miraboğlu ile görüşme: TÜBİTAK’tan araştırma desteği beklentimiz.
1971, 18 Aralık	İlk yemekli toplantı: Çap Basımevi desteği ile Sürekli Form Standartları (Kent Otel, Ankara).
1972, Şubat:	TBD, bilişimde strateji-politika saptayacak, plan yapacak bir birimin kurulmasını DPT’ye öneriyor.
1972, Nisan	Türkiye Bilişim Derneği Haberleri’nin ilk sayısı. Dergi, gerçek bir belgelik niteliğiyle, TBD’nin planlı ve hızlı başlangıcını, gündemini, etkinliklerini yansıtıyor; 8. sayıda Bilişim başlığı benimsenecektir (bkz. Bilişim Dergisi).
1972, 12 Nisan	TBD-MPM işbirliği ile Yönetimin Çağdaş Tekniklerle Güçlendirilmesi başlıklı açık oturum (Devlet Bakanı İ.Öztrak’ın açış konuşması, TÜBİTAK, DPT, IBM Türk, ODTÜ, HÜ, TBD temsilcilerinin bildirileri (uygulamalar, sorunlar, politika saptama, temel ilkeler).
1972, 14 Nisan	İlk TBD konferansı: Benzetim, H.Akfırat. Seminer, açık oturum ve konferanslara TBD hep önem verecektir.
1972,18-21Nisan	TBD-MPM işbirliğinin başlangıcı; TBD’nin kurultay niteliğindeki ilk büyük toplantısı, 4 gün 380 kişilik katılımla, Başbakan Yrd. ve 5 bakanın da katılımıyla TOBB, Ankara’da yapılıyor: Türkiye’de Bilgisayar Kullanımına İlişkin Sorunlar Semineri. Sonuç belgesi Türkiye’de Bilgisayar Kullanımına İlişkin Sorunlar Raporu, izleyen yıllarda bilişimde gerçek bir ulusal strateji belgesi olarak kullanılacaktır.
1972, 30 Mayıs	Bilgi işlemcilere yan ödeme verilmesi için TBD’nin Başbakanlığa Dilekçe’si. Toplam 342 uzmanın yetersiz kaldığı, 615-880 kişilik ek bir kadroya hemen gerekseme duyulduğu belirtiliyor.
1972,11-13 Ekim	TBD varlığıyla, İTÜ E. Hesap Bilimleri Enstitüsü’nün Ulusal Sempozyum’u, ilk kez gerçekten ulusal bir katılımla yapılıyor (İTÜ 10, HÜ 5, ODTÜ 2, BÜ 2 bildiri); geleceğin 14 prof., 3 rektörü de içeride, 20 kişiden 18 bildiri, Türk bilişiminin gizilgücünü sergiliyor; TBD’nin amaçları pekişiyor.
1972,23-25 Ekim	TBD’ce hazırlanan ülke raporu ilk kez bir uluslararası toplantıya sunuluyor: Kamu Politikaları, 23 yıllık gelecek için stratejik öngörü ve önlemler, OECD, Belgrad. Türkiye Raporu, DPT adına, B.Epir, K.Kılan, A.Köksal TBD çalışma takımınca yazılıyor. 1972’de 82 bilgisayar ve 418 uzman’dan yola çıkan Türkiye’nin, 1995’te 3-4.000 bilgisayar ve 41.300-63.400 uzmana gereksinme duyacağı belirleniyor. Yabancı uzmanlara göre Türkiye’de 300 bilgisayar doyma sınırıydı.
1973, Ocak	“Bilgisayarlarda Görüntü Bellek Kavramına Bir Bakış” (Şeniz Biro, IBM); “Mühendislik Uygulamaları için Probleme Dönük Bilgisayar Dillerinin Geliştirilmesi” (Hüseyin Aksu, ODTÜ) yazıları. TBD Haberleri’nde ilk kez bilimsel ve teknik konulara yer veriliyor.
1973,20-22Şub.:	TBD-İSO işbirliğinin başlangıcı.TBD-MPM-İSO işbirliğiyle Çağdaş İşletme Yönetiminde Bilgi İşlem Sistemleri Semineri; özel kesimden 3 günde ortalama 146 kişinin katılımı, İSO, İstanbul. Türk Sevk ve İdare Derneği G.Md. A.Ramazanoğlu’nun açış konuşması. Kitap MPM’ce yayınlanıyor.
1973, Şub.-Mart:	TBD kurslarının başlangıcı: Fortran IV ve Cobol.
1973, Nis.:	Japonya’nın 3 aylık bir inceleme gezisi çağrısını değerlendiren A.Köksal “Planlamada Bütüncü Yaklaşım: Japonya’da Bilgisayar Kullanımı” yazısını yayınlıyor.
1973,May.-Tem.:	TBD’de ilk 4 çalışma kurulu oluşturuluyor: Yazılım Kitaplığı, Toplumsal Çalışma, Eğitim ve Yayın Kurulları.
1973, Mayıs :	TBD Haberleri, Türkçe bilişim terimlerini kullanan ikinci bir bilgi işlem dergisine yol açıyor: IBM Dergisi; TBD üyesi G.Md. Kaya İrez, TBD Haberleri’ne gönderme yaparak, IBM’nin Türkçe bir süreli yayının ülkede bulunması koşulunun gerçekleştiğini açıklıyor.
1973, Mayıs:	TBD Haberleri’nin 6. sayısında Elektronik Hesaplayıcılarla Programlama ve Uygulama (Fortran IV, B.Epir-Z.Aktaş), Algol ve Fortran ile Programlama (S. Uzel) ve Algoritmalar ve Otomatik Hesap Makineleri (Trakhtenbrot’tan çeviri: Talat Tuncer) kitapları duyuruluyor. Sonraki yıllarda bilişim konusunda Türkçe süreli yayınlar ve kitaplar çoğalacaktır.
1973,Haz.-Tem.:	Altemur Kılıç’ın, Devir dergisinde TBD desteği ile yayınladığı Bilgisayar Çağı Özel Sayısı’nda, Türkçe bilişim terimlerini “Türkçeyi bozma” ve “dil yobazlığı”, TBD’yi de “dernekçiler” olarak değerlendirmesi üzerine, TBD Yazmanı İ.Delilbaşı’nın yazısı yayınlanıyor. A.Kılıç’ın, 2 Tem. 1973 günkü Devir dergisinde “TBD’ye ve A. Köksal’a ancak şükran ve saygı duyabiliriz” diye özür dilemek zorunda kalışı, TBD’nin ve bilişim, bilgisayar gibi Türkçe sözcüklerin bilişim çevreleri dışında da tanınmasına yol açıyor.
1973, 6 Temmuz :	TBD adına A.Köksal ile yeni kurulan TÜSİAD adına F.Berker, bilişim hizmetlerinin kalkınmaya katkı sağlayacak biçimde geliştirilmesi için iki derneğin işbirliğini kararlaştırıyorlar.
1973,Eyl.-1974Şub.	TBD’nin İstanbul Barosu, Barolar Birliği, Adalet Bakanlığı Danıştay, Yargıtay ile işbirliği sonucunda, bugünkü adlandırmayla e-dönüşüm’ün temelinde çözülmesi gereken sorunlar gündeme getiriliyor.
1973, 1-3 Ekim	TBD-İstanbul Barosu işbirliğiyle Sibernetik ve Elektronik Beynin Hukuka Uygulaması Semineri. Barolar Birliği Bşk. Prof. F.Erem, İstanbul Barosu Bşk. B.Güngör, T. Sibernetik Derneği Bşk. Av.Dr. T. Akman, Avusturya Adli Sicil uygulamaları konusunda Prof. Simmler (IBM), İtalya, İsveç ve ABD uygulamaları konusunda Dr. LG. Shlight (Remivac), Türk IBM Gn. Md. K.İrez, TBD Bşk. A.Köksal, E.Coşar (MPM), vö. bildiriler sunuyorlar. TBD’nin Türkiye Bilişim Kurumu’nun oluşturma çalışmaları da, küçük bir kurultay niteliğindeki bu seminerde tartışılıyor, destek buluyor.
1973, 3-28 Ararlık	TBD Bilişim Kursları, Fortran IV-Cobol ötesinde Eln. Bilgi İşleme Giriş, BİM Yönetimi gibi konularla da zenginleşerek AÜ Fen F., DSİ dersliklerinde sürüyor. TBD öğretmenleri arasında E.Arkun, K.Kılan, B.Epir var.
1974, 10 Ocak	Bakanlar Kurulu, TBD adında Türkiye sözcüğünün kullanılabileceğini karara bağlıyor.
1974, 28-31 Ocak	TBD, Adalet Bakanlığı, Danıştay, Barolar Birliği ve MPM işbirliğiyle Hukukta Sibernetik ve Bilgisayar Kullanımı Semineri DİE, Ankara’da yapılıyor: Anayasa Mahkemesi Bşk. M.Taylan’ın açış konuşmasından sonra 3 günde 24 bildiri, 2 açık oturum. Bu seminer Türkiye’nin hukuk altyapısındaki sorunları (örn. yasalar sistematiği sorunsalı), adalet düzeninde ve bilişim sistemlerinin verimli kullanılması için devlet yapısında gereken değişiklikleri ve T. Bilişim Kurumu gibi yapılanmaları gündeme getiren gerçek bir kurultay niteliği taşır. MPM’ce yayınlanan bildiriler kitabı ise, 2000’lerin e-dönüşüm Türkiye atılımının, TBD girişimiyle 30 yıl önce atılmış temellerini belgeler.
1974, 15 Şubat	TBD, Ege Bölgesi Sanayi Odası, İzmir Ticaret Odası, MPM işbirliğiyle, İzmir’de, 70’i sanayici 109 kişinin katılımıyla yapılıyor; kitap yine MPM’ce yayınlanıyor. TBD’nin MPM ile işbirliği, bilişim düşüncesinin Türkiye’de kökleşmesine kalıcı bir etki sağlamıştır.
1974, Nisan:	TBD Yayınları’nın ilk 2 kitabı basılıyor: Uygulamalı Sayısal Çözümleme 1, A.Yunusoğlu; Kalkınmada Bilgisayar Teknikbilimi, Önsöz / Çeviri: A.Köksal, Birleşmiş Milletler, 1971. Kapak tasarımında A.Köksal’ın “miknatıslı şerit” grafiği, tanıtmalıklarda TBD logosuyla yan yana kullanıldıktan sonra, zamanla TBD rozetine dönüşecektir.
1974. 3 Haziran :	Yazı işlerini derneğin kuruluşundan beri gönüllü olarak yürüten Ayşe Tuncer’e ilk kez ödeme yapılıyor. 20 Kas. 1977’den başlayarak bu yarım zamanlı hizmet Rafiye Şahin eliyle sürdürülecek; 1982’ye değin ilk 11 yıl dernekte tam zamanlı görevli çalıştırılmayacaktır.
1974, yaz:	Bilişim 8. sayısında, bu adla yayınlanıyor; Örgütlenmenin Önemi: Türkiye Bilişim Kurumu 1974 İcra Planında özel konu alt başlığıyla, 128 sayfalık, üstün nitelikli, dolgun içerikli bir dergi niteliğine kavuşuyor. T. Bilişim Kurumu (A.Köksal), Türk Yapısı Elektronik Hesaplayıcılar ve Elektronik Endüstrimiz (E.Akata), Kristallografik Çözümlemeler için Geliştirilen Genel Amaçlı Bir Yazılım-Takım (K.Aytaç), Bilgisayarla EKG Değerlendirme (S.Uzel), Bilgisayar Sistemlerinin Değerlendirilmesi (S.Tezcan), 2000 Yılı için Hedefimiz: Bilgi Teknolojisi (F.Berker) bu sayıdaki yazılardan birkaçı.
1974:	TBD’nin “kamu yararına çalışan dernek” sayılabilmesi için dilekçe veriliyor.
1975 Oc.-Şub.:	TBD önerisi ve desteğiyle DPT EBİ Sürekli Özel İhtisas ve Bilimsel ve Teknik Enformasyon Özel İhtisas Komisyonları oluşturuluyor.
1975, Mart:	Kamu kuruluşlarının, bilgisayar edinmede, bir Olurluk Raporu hazırlayarak olur almalarını öngören DPT genelgesi, Müst. Kemal Cantürk imzasıyla yayınlanıyor. Bu süreçte, DPT EBİ Sürekli Özel İhtisas Komisyonu aracılığıyla, TBD üyelerinin katkıları (1975-87), sivil toplumun devlet yönetimine, strateji geliştirmeye katkısının somut örneğidir.
1975 Yaz:	Bilişim’in 9. Sayısında A. Köksal’ın 17 Ar. 1973’te toplanan DPT Bilimsel ve Teknik Enformasyon Özel İhtisas Komisyonu’na sunduğu Türkiye’nin Bilimsel ve Teknik Bilgi Erişim Sorununa Bilişim Yaklaşımı başlıklı raporu yayınlanıyor. E.Töreci’nin Y.L. tezi Türkçe’nin Bazı Özelliklerinin Bilgisayarla Sayımsal Çözümlenmesi’nin sonuçları da Bilişim’in bu sayısında yayınlanıyor. Bu, Türkçe üzerinde yapılan ilk bilişimsel dilbilim çalışmalarından biridir.
1975:	TBD Bilgi İşlem Kadro Ünvanları Komisyonu kuruluyor; üyelerin gereksinmelerini karşılama isteğiyle TBD Teknik Danışma Servisi hizmet sunmaya başlıyor.
1976, 18-20 Ek.:	TBD Birinci Ulusal Bilişim Kongresi (Bilişim ’76) Ankara’da ODTÜ’de Adana, Ankara, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kütahya ve Zonguldak’taki 67 kuruluştan gelen 250 kişinin katılımıyla yapılıyor; 7 oturumda 30 bildiri sunuluyor. Bildiriler kitabı yayınlanıyor. Kurultay’da “yenilikçi düşünce” olarak, özellikle Bilgisayar ve Bilişim Mühendisliği öğretimine olan gereksinme gündeme getirilmiş; Elektronik Hesap Bilimleri’inde ortak yüksek lisans eğitiminin yeterliliği, Bilgisayar Mühendisliği diye ayrı bilim dalının söz konusu olup olamayacağı tartışılmıştır. Böylece, altı ay sonra Ankara’da ilkin HÜ’de, hemen ardından ODTÜ’de açılan Bilgisayar (Bilimleri) Mühendisliği Bölümlerinin temeli, TBD ortamında atılmıştır. Başlangıçta 2 yılda bir, sonra her yıl yapılan TBD Ulusal Bilişim Kurultayları, ülkenin bilişim siyasalarının, stratejilerinin tartışıldığı, belleklerde iz bırakan katılımlar ve “sonuç bildirgeleri” ile Türk bilişim yaşamının can damarını oluşturagelmiş; TBD’ye büyük bir saygınlık kazandırmıştır. TBD Kurultayları, zamanla özel kuruluşların, üniversitelerin düzenledikleri “kongre”lerin de öncülüğünü yapmıştır.

Son Güncelleme Tarihi:07/02/2012